Wereldreis week 21: Mexico (4) & Cuba (1)

De laatste drie dagen van onze rondreis door Mexico brachten we door in Cancun. We relaxten aan het strand en bezochten nog een laatste maya-ruïne. Op woensdag vlogen we naar Cuba, land van de klassieke auto’s, sigaren, salsa en rum. Hier werden we 50 jaar terug in de tijd geworpen. We keken onze ogen uit in Havana, terwijl we door de kleurrijke straatjes wandelden. We genoten van de typische Cubaanse sfeer en de fantastische Cubaanse muziek die werkelijk overal door de straten klinkt.

Zondag t/m dinsdag: Cancun

We laten bounty-eiland Isla Holbox achter ons en brengen de laatste 3 dagen van onze reis door Mexico in Cancun door. We hebben geen luxe resort geboekt aan het strand, maar gekozen voor een boetiekhotel in het “oude” centrum. Het is de goedkopere optie, die ons al gauw 70 euro per nacht scheelt. Hotel Kin Mayab is een fijn hotel met een heerlijk zwembad en gelegen op een prima locatie. ’s Avonds zoeken we de plaza op, een gezellig plein met veel eettentjes en geweldige Latijns-Amerikaanse muziek. Een band zweept het publiek op. We eten er, voor nog geen 2 euro, tussen de lokale mensen. Op het podium, dat midden op het plein staat, wordt gedanst. Niet door een dansgroep, maar gewoon door de lokale bevolking. Iedereen die zin heeft om een dansje te wagen, mag zich op het podium uitleven. Geweldig toch?

De dagen in Cancun brengen we door bij het zwembad en aan het strand. We nemen de bus naar de zogenaamde “hotelzone” van Cancun. Hier staan de grote resorts, schouder aan schouder, gebroederlijk aan het lange strand van Cancun. Door de bus galmt Latijns-Amerikaanse muziek. Dat maak je in Nederland niet mee. Ongewild deinen we mee op het ritme van de muziek. Met onze lange bovenbenen, ja ook de mijne zijn hier lang, passen we nauwelijks in de busbankjes. Die zijn echt gebouwd op de Mexicanen met hun korte lijfjes. In de hotelzone bezoeken we de Mayaruïnes Del Rey. Zo’n 500 jaar geleden werd deze plek bewoond door Maya’s die leefden van de visvangst. Nu is er, behalve de fundering, weinig meer over van hun huizen en tempels. De Maya’s hebben plaats gemaakt voor tientallen leguanen die hun intrek in de ruïnes hebben genomen.

Natuurlijk willen we in Cancun ook even naar het strand. Het is even zoeken naar een strandopgang. Het grootste deel van het strand wordt geconfisqueerd door de dure hotels. Al snel snappen we wel waarom zoveel toeristen Cancun uitkiezen als strandbestemming. Het strand is prachtig wit en de zee turkoois blauw. Het strand van Cancun is een plaatje, fantastisch mooi.

Cancun zelf valt ons tegen. Opdringerige obers duwen ons te pas en te onpas hun menukaart in handen, de prijzen voor souvenirs zijn hier ronduit belachelijk en echt gezellig is het er vanwege de vele hotels ook niet. We missen een knusse wandelboulevard met strandtentjes en leuke winkeltjes om in rond te dwalen. We vinden de hotelzone van Cancun vooral schreeuwerig, opdringerig, ongezellig en duur. We zijn blij dat we gekozen hebben voor een boetiekhotel in “downtown” Cancun waar je als toerist nog gewoon over straat kunt lopen zonder voortdurend aangeklampt te worden.

Donderdag t/m zaterdag : Havana

Havana is zo’n stad waar je gelijk verliefd op wordt. Bij ons duurde dat in ieder geval niet lang. Havana neemt je mee naar lang vervlogen tijden waarin je je brood kocht bij de bakker, je groente bij de groenteman en waarin internet nog geen vanzelfsprekendheid was. Havana is een stad waar je dagen in rond kunt dwalen en elke keer weer iets nieuws ontdekt. Lange straten met drie verdiepingen tellende huizen lopen in keurige blokken door de stad. De huizen zijn geschilderd in de meest fantastische kleuren. Het pleisterwerk brokkelt al jaren van de buitenmuren. Het geeft de huizen karakter. Vrouwen hangen de was, meters hoog boven de straat, aan de lijn. De kapper helpt net zijn eerste klant van de dag en door de straten klinkt overal muziek. Klassieke auto’s, de een nog feller gekleurd dan de ander, rijden af en aan. Ze lijken zo uit de jaren ’60 te zijn ontsnapt. Twee jonge vrouwen vergapen zich aan wasmiddel en shampoo die, in een afgesloten vitrine, achter de etalage van een winkelruit te bewonderen zijn. In de parken worden de bankjes bezet door tientallen Cubanen die, via kraskaartjes, proberen connectie te maken met het langzame internet. Op de hoek van de straat, in de schaduw, rookt een prachtig geklede Cubaanse vrouw een dikke sigaar. Het klinkt als een passage uit een historische roman, maar is het Cuba van nu.

Drie dagen lang genieten we van deze fantastische stad. We lopen door de kleurrijke straten, drinken een Mojito of een Cuba Libre op een van de vele terrasjes en bezoeken het Museum de la Revolucion. We leren veel over de stad en over Cuba. Het is een land vol tegenstrijdigheden dat zich in sneltreinvaart ontwikkelt. Onze Lonely Planet van oktober 2015 informeert ons dat er in Havana nauwelijks pinautomaten te vinden zijn en dat het eten in restaurants bestaat uit kip, rijst en bonen. Het eten zou bovendien slecht van kwaliteit zijn. We zijn nog geen 15 maanden later. Door heel Havana zijn pinautomaten te vinden en op de menukaarten staan de meest uiteenlopende gerechten. Op enkele menukaarten vinden we zelfs Amerikaanse drankjes, zoals Coca Cola en Fanta. Ook Heineken bier staat op bijna elke drankkaart. De kwaliteit van het eten is bovendien niet zo slecht als de Lonely Planet doet voorkomen. Het eten is hooguit een beetje flauw. Veel kruiden worden er niet gebruikt. Rijst, bonen en kip hebben wij nog niet gezien.

Sinds 2008 is het de Cubanen toegestaan een mobiele telefoon en andere elektronische goederen te hebben. Sinds die tijd mogen ze ook in hotels slapen. Voor 2008 was dat bij wet verboden. Je kunt het je nauwelijks voorstellen. Sinds 2011 is het Cubanen bovendien, voor het eerst in 50 jaar, toegestaan om een huis of auto te kopen of verkopen. Ook mogen Cubanen, die het zich kunnen veroorloven, sinds dat jaar naar het buitenland reizen en is de mogelijkheid opengesteld om te werken in de private sector. De Casa Particulares rijzen sinds die tijd als paddestoelen uit de grond. Alleen al in Havana zijn er meer dan 1000 te vinden. Ook wij verblijven in deze Cubaanse variant op de Bed & Breakfast. Onze casa wordt door een familie gerund. Broers, neven en nichten hebben allemaal hun aandeel. De een zorgt voor ons ontbijt, de ander maakt onze kamer schoon. Wanneer je bedenkt dat de gemiddelde Cubaan niet meer dan 20 euro per maand verdient, kun je je voorstellen dat een hele familie van de 40 euro per nacht die wij betalen, prima kan leven. We slapen in een prachtige casa waarin drie kamers worden verhuurd. Onze kamer is van alle gemakken voorzien. We hebben bovendien een eigen badkamer. ’s Ochtends worden we verwend met een heerlijk ontbijt en maken we een praatje met de familie. Het zijn super lieve mensen die enorm hun best doen om het ons naar de zin te maken.

Hoewel er veel veranderd is de afgelopen jaren, is het voor Cubanen nog steeds niet gemakkelijk om te kopen wat ze willen kopen. Supermarkten, zoals wij die kennen, zijn er niet. Ook winkels zijn er niet of nauwelijks. De winkels die er zijn, verkopen luxe producten zoals schoenen, wasmiddel en shampoo. Dit zijn producten die de meeste Cubanen zich niet kunnen veroorloven. Een fles afwasmiddel kost hier net zoveel als een fles rum, namelijk €2,50. Voor de gemiddelde Cubaan is dit meer dan een tiende van het geld dat hij maandelijks te besteden heeft. In de winkels liggen deze luxe producten -zoals deodorant, wasmiddel, een pak maizena en toiletrollen- dan ook in afgesloten vitrines. Voor ons is dat onvoorstelbaar, hier heel gewoon.

Wat ook nog niet veranderd is, is het systeem van twee munteenheden: de CUP voor de lokale bevolking en de CUC voor de toeristen. Een CUC staat daarbij gelijk aan 25 CUP’s. Het is een omslachtig en ingewikkeld systeem. Helemaal omdat de verschillende munten en biljetten enorm op elkaar lijken. We letten dus goed op of we het juiste wisselgeld terug krijgen. Dat wil nog wel eens verkeerd gaan. Raúl Castro heeft aangekondigd terug te willen gaan naar één munteenheid. Dat dat nogal wat voeten in de aarde heeft, laat zich raden. De prijzen die toeristen in Cuba betalen zijn enorm vergeleken bij de prijzen die de lokale bevolking betaalt. Een groot deel van de bevolking verdient goed aan de toeristen. Tegelijkertijd is het salaris van de Cubanen die voor de staat werken zo laag dat zij zich geen enkele luxe producten kunnen veroorloven. Om één munt in te voeren zonder dat een deel van de Cubaanse bevolking dat in zijn portemonnee voelt, lijkt bijna onmogelijk.

Wanneer de avond valt, komt Havana tot leven. Jongens voetballen op straat, buren zoeken elkaar op en maken een praatje en toeristen genieten van de ondergaande zon aan de Malécon. Het valt ons op hoe donker het hier ’s avonds is. Er is maar weinig verlichting op straat. In geen andere stad ter wereld was het ’s avonds zo donker als hier in Havana. We proberen daarom meestal voor donker terug te zijn bij onze casa en eten dan nog wat bij een restaurant in de buurt.

Na drie geweldige dagen nemen we afscheid van Havana. De kleurrijke straten, de klassieke auto’s, de gezellige plaza’s en de bandjes die werkelijk overal muziek maken, blijven ons voor altijd bij. We durven er heel wat om te verwedden dat Havana over een kleine 10 jaar net zo’n wereldstad is als Bangkok of Beijing. Ons maakt het nieuwsgierig. De ontwikkelingen doen misschien iets af aan de authenticiteit van Cuba. Aan de andere kant lijkt een groot deel van de Cubanen uit te kijken naar meer ontwikkelingen. Voor hen hopen we dat de ingezette lijn zich voortzet. Wij gaan over een jaar of 10 zeker nog eens terug om te kijken hoe Havana veranderd is.

Terugblik op week 21

Hoogtepunt: Havana met zijn klassieke auto’s, kleurrijke straatjes en sfeervolle muziek.
Lekkerste eten: de clubsandwich bij Hotel Havana Libre. Met patat! Dat was alweer even geleden.
Bijzonder: Cuba kent nog nauwelijks winkels. Producten als shampoo, wasmiddel en deodorant zijn hier luxe producten die in een afgesloten vitrine worden uitgestald. Cubanen lopen om de vitrines heen en bekijken de producten die bij ons gewoon in de schappen staan van alle kanten. Voor de meeste Cubanen zijn deze producten onbetaalbaar. Zo betaal je hier voor een fles afwasmiddel €2,50. Dat is meer dan 10% van het maandsalaris van de gemiddelde Cubaan en duurder dan een fles rum.
Meest verrassend: Cuba is voor ons een aaneenschakeling van verrassingen. Als we dan toch iets moeten noemen, dan verrast het ons hoe snel Cuba zich ontwikkelt. Onze Lonely Planet van oktober 2015 is ten opzichte van de actualiteit al behoorlijk verouderd. Er zijn inmiddels volop pinautomaten, restaurants met zeer diverse gerechten en we zien zelfs aardig wat Amerikaanse producten.
Meevaller: het eten in Cuba. We hadden ons voorbereid op 3 weken kip, rijst en bonen. We waren aangenaam verrast om te zien dat de restaurants inmiddels een zeer divers aanbod aan gerechten hebben. De kwaliteit is niet altijd even goed, maar we eten in ieder geval gevarieerd.
Tegenvaller: dat onze casa particulares in Havana ver van het gezellige, oude centrum lag. Het kostte ons dagelijks een half uur heen en een half uur terug lopen. Aan de andere kant leverde het ons mooi 5000 tot 6000 stappen per dag extra op.
Opvallend: hoe donker het ’s avonds in Havana is. Er is maar weinig licht. Straatlantaarns werken maar minimaal en een zaklamp is geen overbodige luxe.
Aantal gelezen boeken tot nu: Dirk, 43 boeken (favoriete boek afgelopen week: Alarmfase rood, Tess Gerritsen); Annique, 23 boeken (favoriete boek afgelopen week: Achtste bekentenis, James Patterson).
Het weer deze week: zonnig, warm tot heet en rond de 30 graden.
Net even anders: ook in Cuba hebben mensen het internet gevonden. Al gaat dat nog net even anders dan in Nederland. Het begint met het kopen van een kraskaartje. Hiervoor sta je gemiddeld 20 minuten in de rij. Heb je een kraskaartje bemachtigd, ze zijn namelijk ook regelmatig uitverkocht, dan zoek je een plein op. Op dit plein kun je inloggen op het netwerk van Etecsa. Het kraskaartje geeft je voor één uur toegang tot internet. Echt snel is het niet en niet alle websites zijn even goed te bereiken, maar even naar huis whappen lukt prima.
Leuk om te weten: onze cursus Spaans begint zijn vruchten af te werpen. Maar weinig mensen spreken Engels in Cuba en het lukt ons best goed om ons verstaanbaar te maken. De eigenaar van onze casa particulares in Havana zette ons zelfs al in als vertaler tussen hem en de andere gasten. Toch leuk!
Budget: voor Mexico hebben we een dagbudget vastgesteld van €90,- We bleven ruim binnen ons budget. In 19 dagen gaven we in Mexico €1528,07 uit, oftewel €80,42 per dag. We gaven daarvan €30,80 uit aan eten en drinken, €33,64 ging naar de accommodatie, €6,19 naar vervoer en €8,73 naar entreegelden en excursies.
Bestemming week 22: komende week bezoeken we zowel het landelijk gelegen Viñales met zijn vele tabaksplantages als Trinidad, een van de meest fotogenieke steden van Cuba.